Sự vắng mặt đáng chú ý của giáo hoàng trong cuộc họp giữa các giám mục Đức và Giáo triều
Hồng y Luis Francisco Ladaria Ferrer, hồng y Pietro Parolin và hồng y Marc Ouellet trong cuộc họp với các giám mục Đức ngày thứ sáu 18 tháng 11-2022
Đức Phanxicô không đến cuộc họp của các giám mục Đức với Giáo triều.
Cuộc họp của các giám mục Đức và Giáo triều để thảo luận về hành trình thượng hội đồng gây tranh cãi ở Đức hẳn không hề dễ dàng. Điều bí ẩn là giáo hoàng không đến cuộc gặp này, ngày thứ năm 17 tháng 11 ngài đã gặp 67 giám mục Đức trong chuyến đi ad limina của họ, trong lần gặp này, ngài tỏ ra rất thân thiện với hồng y Marx.
Theo dự báo, chủ đề cuộc họp cuối cùng trước buổi họp báo được ấn định sáng 19-11 ở Palazzo Cesi, lẽ ra đó là chương trình nghị sự của Con đường thượng hội đồng, một con đường ngăn cách phần lớn các giám mục Đức khỏi Rôma.
Và Đức Phanxicô đã không đến Viện Augustinianum. Cuộc họp có các hồng y ngoại trưởng Pietro Parolin, hồng y Bộ Tín Lý Luis Francisco Ladaria Ferrer và hồng y Bộ Giám mục Marc Ouellet.
Trong tuyên bố chung, không có lời giải thích nào dù chính thức hay không chính thức về sự không tham dự mà trước đó được xem như ngài sẽ dự. Sự vắng mặt bất ngờ của giáo hoàng có phải là một tín hiệu chính xác với các giám mục Đức hay chỉ do ngài sức khỏe của ngài? Tuy nhiên, tình trạng sức khỏe của ngài không phải là điều đáng lo vì hôm nay, thứ bảy 19 tháng 11 ngài đi Asti, nơi sinh của gia đình ngài.
Theo những gì diễn ra ở Viện Augustinianum thì cuộc đối đầu giữa Giáo triều và Hội đồng Giám mục Đức không dễ dàng. Những người đứng đầu Tòa Thánh khá lo về những tuyên bố của các giám mục Đức về đạo đức tình dục và sự tham dự của giáo dân trong việc bầu chọn giám mục. Thông cáo nói rõ về việc “xác định và đào sâu” các vấn đề được thảo luận ngày hôm qua như các vấn đề liên quan đến “các cấu trúc Giáo hội, chức vụ thiêng liêng và quyền tiếp cận với Giáo hội, nhân loại học kitô giáo”, và đề cập đến mối quan tâm do Con đường thượng hội đồng Đức khơi dậy, đưa ra nguy cơ “cải cách Giáo hội chứ không phải trong Giáo hội”. Trong số người tham dự, ngoài các nhà lãnh đạo giáo triều, còn có hồng y Kurt Koch, đứng đầu Hội đồng Tòa Thánh về Hiệp nhất kitô hữu, ngài chỉ trích mạnh mẽ văn bản định hướng của Con đường thượng hội đồng Đức và là nhân vật chính của cuộc đụng độ gần đây với tổng giám mục Georg Bätzing, chủ tịch Hội đồng Giám mục Đức.
Cũng khó nghĩ về chuyến đi ad limina này, bảy năm sau lần cuối cùng, sẽ được nhớ đến như đèn xanh của la-mã dành cho Con đường thượng hội đồng Đức, cũng bị một thành phần nhỏ trong các giám mục Đức đặt vấn đề. Trong bốn ngày ở Rôma, hình ảnh trọng tâm của hồng y Reinhard Marx một lần nữa lại xuất hiện, ngài rất muốn bắt đầu con đường hiệp hành này. Ngài là tổng giám mục giáo phận Munich và Freising, dù đã rời khỏi ban lãnh đạo năm 2020, nhưng ngài vẫn là một nhân vật mạnh mẽ cho ranh giới cắt đứt trong Giáo hội Đức qua vai trò quan trọng của ngài ở Vatican, với tư cách là điều phối viên của Hội đồng Kinh tế và thành viên của Hội đồng các Hồng y.
Trong buổi tiếp kiến của Đức Phanxicô với 67 giám mục Đức tại dinh tông tòa ngày thứ năm 17 tháng 11, người ta thấy sự thân tình của ngài với giáo hoàng. Đức Phanxicô đã công khai cảnh báo các giám mục Đức về tình huống con đường thượng hội đồng. Vài tuần trước ngài đã lên tiếng trên chuyến bay từ Bahrain về Rôma: “Nước Đức có một Giáo hội tin lành tuyệt vời và xinh đẹp; Tôi không muốn một Giáo hội khác không tốt bằng Giáo hội này; tôi muốn một Giáo hội công giáo Công giáo trong tình huynh đệ với Giáo hội tin lành”. Một câu quan trọng ngài ngài đã tiết lộ vào tháng 5 trong khi nói chuyện với các chủ biên các tạp chí văn hóa châu Âu Dòng Tên, có sự hiện diện của tổng giám mục Bätzing. Trong những điều kiện này, hồng y Marx có thể hiểu ngài phải giữ khoảng cách với Rôma, ngài có phương sách đối phó của ngài, một thận trọng bất thường với ngài, ít nhất là ở Đức trên các vấn đề nóng bỏng.
Phát biểu trước các giám mục anh em của ngài ở Đền thờ Thánh Phaolô ngoại thành, hồng y bác bỏ giả thuyết về một cuộc đối đầu trực diện với Tòa Thánh, khẳng định các giám mục Đức phải “có can đảm để bắt đầu một cái gì đó mới dưới ánh sáng của truyền thống, mang lại cho họ kho tàng của quá khứ.
Các giám mục Đức dâng thánh lễ tại Đền thờ Thánh Phaolô ngoại thành ngày 18 – 11-2022
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
