Chúng ta thường quá quen thuộc với câu nói: “Vạn sự khởi đầu nan, gian nan bắt đầu nản”. Thậm chí khi nản bắt đầu bỏ. Vậy làm thế nào để đừng nản khi gian nan? Bản chất việc có vượt qua được sự nản chí hay không phụ thuộc vào tính kỷ luật của mỗi người. Ai cũng biết kỷ luật với bản thân là tốt. Nhưng dường như khi bắt tay vào làm việc thực tế thì chúng ta chỉ được mấy hôm. Điều này đúng trong rất nhiều chuyện: chúng ta muốn học ngoại ngữ, muốn đến phòng gym tập thể dục, muốn kiếm một công việc tốt trong môi trường tốt, khi bắt đầu một dự án mới, muốn xây dựng một mối quan hệ tuyệt vời, muốn thay đổi cuộc sống của mình. Vậy làm sao để rèn luyện tính kỷ luật cho bản thân để không nản chí trước khó khăn?
 
CHUYỆN CỦA LUCAS

Câu chuyện bắt đầu với Lucas – một chàng trai trẻ sắp bước chân vào đại học, lớn lên trong một gia đình đơn thân chỉ gồm mẹ và em gái.  Do gặp khó khăn trong việc đối mặt với nghịch cảnh, Lucas đã lựa chọn lối sống không lành mạnh với những buổi tiệc không ngừng và làm bạn với rượu chè cùng thuốc lá. Một ngày, cậu bất ngờ phải trải qua môt trong những mất mát lớn nhất của cuộc đời mình – mẹ ruột cậu qua đời sau khoảng thời gian chiến đấu cam go với căn bạo bệnh. Người quan trọng nhất đối với cậu, người đã luôn ở bên cậu qua bao thời điểm khó khăn giờ đã không còn nữa, Lucas đứng trước một thực tế rằng cậu sẽ phải trở thành trụ cột trong gia đình để không chỉ tự chăm lo cho bản thân mà còn nuôi nấng cô em gái thay mẹ. Sau khi biến cố xảy ra, Lucas ngay lập tức đi làm người giúp việc toàn thời gian trong mùa hè để lo cho mình và em gái. Từ ngày này qua ngày khác, cậu chỉ có một mục tiêu duy nhất là đi làm và dọn dẹp mỗi ngày. Cậu tăng ca làm ngay khi có cơ hội, và làm việc với một tinh thần kỷ luật rất vững vàng. Số tiền cậu kiếm ra được dùng để mua đồ ăn cho mình và em gái vào mỗi bữa tối. Lucas không muốn bạn bè biết mình làm người giúp việc, nên khi bạn bè rủ đi chơi vào buổi tối, cậu nói rằng cậu phải dạy kèm và nấu bữa tối cho em. Lucas bị cuốn vào guồng quay làm việc mỗi ngày và dần quen với nó, lúc này, làm việc không còn là một nhiệm vụ đối với cậu nữa. Cậu quyết định ngừng việc mua đồ ăn nhanh để ăn tối cho mình và em gái, và sẽ nấu bữa tối lành mạnh sau khi về nhà mỗi ngày cũng như chuẩn bị cho bữa sáng hôm sau. Cậu duy trì thói quen này, đi làm rồi nấu ăn, đi làm rồi nấu ăn … cho đến lúc nhập học. Do phải làm nhiều việc cùng lúc, đi học trên trường, đi làm và chăm sóc em, Lucas chuyển sang làm việc bán thời gian và đảm bảo mình đến lớp mỗi ngày để không bỏ sót kiến thức. Cho dù cậu đang cảm thấy ra sao, cậu vẫn luôn đến lớp. Đi học, về nhà, đi làm, nấu bữa tối và bữa sáng, Lucas duy trì việc này suốt thời gian học đại học. Cậu tốt nghiệp đại học với tấm bằng loại ưu và kiếm được một công việc lương cao sau đó, trong khi vẫn duy trì những thói quen tốt mỗi ngày. Cuối cùng, Lucas cũng có thể đưa em gái vào đại học. Cho đến sau này, cậu kết hôn và em gái cậu cũng vậy, họ vẫn luôn là bạn tốt của nhau và nhớ lại việc mẹ họ sẽ tự hào như thế nào khi biết đến những gì mà Lucas đã làm. Sự thay đổi ngoạn mục của Lucas, từ con người lười biếng và mất kiểm soát, trở thành người làm chủ định mệnh, nắm giữ số phận của chính mình là cả một quá trình cố gắng và nỗ lực không ngừng nghỉ. Lucas trở nên có tinh thần kỷ luật, và vượt qua được sự gian nan. Nhưng cậu đã làm thế bằng cách nào? Và bí quyết tâm lý ẩn đằng sau là gì để chúng ta có thể không nản chí khi cuộc đời gặp nhiều gian nan?

LÝ DO MẠNH MẼ GIÚP CHÚNG TA TÌM KIẾM SỨC MẠNH TIỀM ẨN BÊN TRONG
Điều quan trọng số một của Lucas, đó là cậu được thúc đẩy mạnh mẽ bởi một lý do: khi mẹ qua đời, cậu ấy đã đặt mục tiêu của mình là trở thành trụ cột của gia đình và chăm sóc cho em gái, vì ngoài điều đó ra cậu không còn lựa chọn nào khác. Các nghiên cứu chỉ ra rằng một lý do được thúc đẩy mạnh mẽ cho phép người ta khai thác năng lượng ý chí được dự trữ để làm những việc mà bình thường có thể họ không làm được. Một ví dụ điển hình là bộ phim mà trong đó một võ sĩ quyền anh đã cạn kiệt năng lượng ở vòng đấu cuối, nhưng anh ta đột nhiên nhớ tới lý do mình chơi quyền anh, và sau đó chuyển bại thành thắng nhờ nhớ tới một người thân đã qua đời của mình. Tuy nhiên, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng một lý do được thúc đẩy mạnh mẽ có thể chỉ tạo đà hoặc là giải pháp tạm thời giúp gia tăng ý chí, và năng lượng ý chí vẫn có giới hạn.
 
THÓI QUEN GIÚP CHÚNG TA HÀNH ĐỘNG NGAY CẢ KHI MẤT Ý CHÍ
Quay trở lại câu chuyện, Lucas có một lý do thúc đẩy mạnh mẽ về việc tại sao cậu cố gắng sống có trách nhiệm hơn, nhưng không có nghĩa là lý do đó thúc đẩy cậu làm vô số việc mãi mãi. Giả sử nếu Lucas cố vừa làm việc bán thời gian, chăm sóc cho em gái, nỗ lực đạt GPA 4.0, và vừa học chơi guitar cùng một lúc thì điều này gần như là không thể, dù lý do của cậu có mạnh mẽ tới mức nào. Nhưng trong câu chuyện, Lucas bắt đầu bằng cách tập trung vào một việc duy nhất: công việc người giúp việc. Khi làm việc đã trở thành thói quen, cậu chuyển sang hoạt động khác: nấu ăn, rồi học đại học… Và đó chính là bí quyết về cách sử dụng tính kỷ luật khôn ngoan: đưa nó vào những hoạt động đơn lẻ, biến hoạt động đó trở thành thói quen trước khi chuyển sang một hoạt động khác. Thói quen đầu tiên có thể đơn giản như việc uống nước mỗi ngày, hoặc dọn giường vào mỗi sáng. Khi một hoạt động trở thành thói quen, chúng ta sẽ cần ít ý chí để thực hiện nó hơn.

DỰ TÍNH SỰ TỪ CHỐI TRƯỚC CÁM DỖ
Lucas cũng đối mặt với tình huống khó xử mà nhiều người gặp phải khi cố gắng duy trì kỷ luật: Áp lực từ bạn bè: Bạn bè của Lucas đại diện cho cám dỗ quay lại cuộc sống cũ vô kỷ luật và thiếu trách nhiệm. Có 2 điều đã giúp Lucas vượt qua tình thế này: Cậu ấy có lý do mạnh mẽ. Cậu đã chuẩn bị trước để đối phó với cám dỗ. Trên thực tế, Lucas đã sử dụng một kỹ thuật đặc biệt có tên là “Nếu – thì” Nếu bạn bè rủ cậu đi ra ngoài và tiệc tùng thì cậu sẽ nói rằng mình phải dạy kèm và nấu bữa tối cho em gái. Về mặt tâm lý có thể thấy được:
→ Đây là một quyết định được sắp đặt từ trước
– một phản hồi tự động, dự tính trước đối với cám dỗ
– giúp cậu hạn chế việc phải sử dụng ý chí để chống lại cám dỗ.
→ Chúng ta có thể sử dụng chiến thuật này để giúp bản thân đối phó hiệu quả, vượt qua cám dỗ những lúc chúng xuất hiện và ý chí của ta suy giảm. Các nghiên cứu chỉ ra rằng việc rèn luyện tính kỷ luật giúp tăng kỷ luật trong những hành động sau này, giống với việc rèn luyện cơ bắp. Để rèn luyện cơ bắp bạn không thể chỉ đến phòng gym tập vắt kiệt sức lực trong một ngày và hy vọng cơ bắp mình sẽ phát triển. Bí quyết phát triển cơ bắp là mỗi ngày, bạn đều thực hiện các bài tập phát triển cơ bắp đều đặn. Sự đều đặn chính là bí quyết quan trọng giúp bạn gia tăng tính kỷ luật. Kiên định, lặp đi lặp lại mỗi ngày. Và đừng quên 3 bí quyết để bạn “Vạn sự khởi đầu nan, gian nan không hề nản”.

Cách 1: Tìm ra lý do thúc đẩy bản thân mạnh mẽ.
Cách 2: Tập trung rèn luyện các thói quen hữu ích.
Cách 3: Dự tính trước sự cám dỗ và biết nói lời từ chối phù hợp.

*Biên tập bởi Tâm lý học ứng dụng