Paul W. Powell nhận xét, “Sự kiêu ngạo rất tinh tế, đến nỗi, nếu không cẩn thận, với ‘những chủ quan đạo đức’, chúng ta sẽ tự hào về sự khiêm tốn của mình. Khi điều này xảy ra, tốt trở nên xấu; nhân đức trở thành tệ nạn; công chính trở nên bất chính! Như một giảng viên giáo lý, người đã kể những mẫu chuyện về sự giả hình của giới biệt phái; sau đó, cô ấy nói với các trẻ, ‘Hỡi các con, hãy cúi đầu tạ ơn Chúa, chúng ta không như những người biệt phái!’”.

Kính thưa Anh Chị em,
Thật thú vị, với nhận xét “Sự kiêu ngạo rất tinh tế” của Powell, Lời Chúa hôm nay nói đến ‘những chủ quan đạo đức’. Thú vị hơn, điều này lại xảy ra nơi những kẻ tưởng mình là ‘thánh’, các luật sĩ và biệt phái. Chúa Giêsu, Đấng thấu suốt lòng dạ, nói với môn đệ của Ngài về họ rằng, “Nếu các con không công chính hơn các luật sĩ và biệt phái, các con chẳng được vào Nước Trời!”.

Cần bao nhiêu sự công chính để có thể vượt qua các luật sĩ và biệt phái? Không nhiều! Thật đáng nghi! Bởi lẽ, công chính của họ chỉ là thánh thiện bên ngoài, nghĩa là chẳng có gì thánh thiện. Và điều gì ở bên trong những linh hồn như thế? Ở đó, hẳn rất nhiều tự mãn, tự lừa dối bản thân với ‘những chủ quan đạo đức’. Đó là một thái độ hợm hĩnh khi họ tự cho mình là thánh hơn người! Đọc Phúc Âm, chúng ta dễ dàng nhăn mũi trước những biệt phái ‘khó thương’ đó; thế nhưng, trên thực tế, bạn và tôi cũng rất dễ để trở nên mù loà với bản thân như họ!

Thật trùng hợp, bài đọc thứ nhất hôm nay cho biết, người cùng thời với Êzêkiel cũng vấp phải ‘những chủ quan đạo đức’ khi họ nghĩ rằng, họ chính trực, Chúa thì không! Vì thế, Thiên Chúa phán, “Các ngươi nói, ‘Đường lối của Chúa không chính trực’. Vậy hỡi nhà Israel, ‘Có phải đường lối của Ta không chính trực? Hay trái lại, đường lối của các ngươi không chính trực?’”.

Như vậy, xem ra ranh giới giữa ‘chính trực và không chính trực’, giữa ‘thánh thiện và vờ thánh thiện’ khá mong manh! Đó là lý do tại sao tôi phải luôn xét mình với một nhận thức sâu sắc về sự giới hạn và khốn cùng của bản thân. Tôi đang theo đuổi một ‘thánh thiện thực’, hay đang ruổi theo một ‘thánh thiện ảo’ khi chỉ tìm kiếm cái tôi và tô vẽ nó? Nói cách khác, tôi thích ‘giả vờ làm thánh’ hay thích ‘nên thánh thực’ mà không giả vờ? Đừng quên, “Chúa thấu suốt tâm can từng gang tấc”. Vì thế, thái độ đúng đắn của bạn và tôi là xin Ngài xót thương. Thánh Vịnh đáp ca thật sâu sắc, “Ôi lạy Chúa, nếu như Ngài chấp tội, nào có ai đứng vững được chăng?”.

Anh Chị em,
“Nếu như Ngài chấp tội!”. Mùa Chay, mùa khiêm tốn nhìn nhận phận mình; mùa tháo cởi và ném xa ‘những chủ quan đạo đức’. Cốt lõi của sự thánh thiện thực nơi một con người là chính trực bên trong lẫn bên ngoài. Hãy chiêm ngắm Chúa Giêsu, Đấng Toàn Thánh, hiền lành và khiêm nhượng, cũng là Đấng từng nói, “Nào ai bắt tôi được lỗi gì!”. Vì rằng, như nước với dầu, kiêu ngạo xa lạ với thánh thiện, không bao giờ hoà tan vào nhau. Ở đâu cái tôi chiếm chỗ, ở đó, rất ít, nếu có chỗ cho Thiên Chúa! Ân sủng và tình bạn nghĩa thiết với Chúa Giêsu không thể kết hợp trong một tâm hồn kiêu căng! Không thể có một thoả hiệp nào giữa Thiên Chúa và một linh hồn kiêu hãnh! Hoặc linh hồn sẽ tự buông bỏ, hoặc Chúa sẽ không còn là Thiên Chúa!

Chúng ta có thể cầu nguyện,
“Lạy Chúa, xin cứu con khỏi những huyễn danh phù phiếm; giúp con cởi bỏ và liệng xa ‘những chủ quan đạo đức’, hầu con có thể yêu thương đón nhận anh chị em con. Lạy Chúa, xin thương xót con!”, Amen.
(Lm. Minh Anh, Tgp. Huế)