Giải Nobel Vật lý 2022 của Áo: “Nhà khoa học mở ra với siêu việt”
Hồng y Christoph Schönborn nói về giáo sư Anton Zeilinger: “Một nhà khoa học mở ra với siêu việt”
Hồng y người Áo Schönborn, tổng giáo phận Vienna chúc mừng người đồng hương vừa được giải Nobel vật lý: “Một nhà đối thoại và nhà khoa học nổi tiếng thế giới, người không coi khoa học là lý do để loại trừ tính siêu việt”.
Hồng y Schönborn phản ứng trước tin nhà vật lý Anton Zeilinger được giải Nobel. Trong một phỏng vấn với trang Kathpress, hồng y nói: “Thật vui mừng! Ông là nhà khoa học cởi mở với siêu việt và với người đối thoại. Tôi xếp ông vào dòng dõi của những nhà khoa học vĩ đại. Ông là một trong những nhà khoa học không xem khoa học của họ là lý do để loại trừ siêu việt”.
Giáo sư Anton Zeilinger
Năm 1996, Zeilinger, lúc đó là giáo sư vật lý thực nghiệm tại Đại học Innsbruck đã nhận giải danh dự của hồng y Innitzer, tổng giáo phận Vienna. Sau đó, hồng y Schönborn đã trao giải thưởng cho Zeilinger, sau đó hai người đã có các cuộc họp và thảo luận. Hồng y Schönborn nói: “Tôi nhớ rõ cuộc thảo luận với giáo sư Zeilinger và các sinh viên tiến sĩ của ông về sự sáng tạo và tiến hóa. Mối quan hệ giữa khoa học và đức tin ‘luôn là chủ đề’ của Zeilinger.
Nhà vật lý lượng tử uy tín
Trong sự nghiệp của mình, giáo sư Zeilinger thường lên tiếng ủng hộ việc sống chung giữa khoa học và tôn giáo. Theo ông, xung đột chỉ xảy ra khi một trong hai ngành vượt quá thẩm quyền của mình. Nếu vào đầu thời Trung cổ, Giáo hội đôi khi bảo vệ các lập trường không thể bảo vệ được, thì ngày nay những vi phạm như vậy đến từ khoa học tự nhiên. Đôi khi những người đại diện cho khoa học tự nhiên nghĩ rằng họ có thể bác bỏ thế giới quan tôn giáo hoặc chế nhạo nó – điều này là “phi lý” vì Chúa không thể nắm bắt được.
Theo giáo sư Zeilinger, việc tìm ra sự tổng hợp giữa hai lĩnh vực là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của tương lai. Trong một số dịp, ông cũng tổ chức các buổi thuyết trình về chủ đề “Lý trí và Đức tin”. Năm 2017, nhân kỷ niệm 25 năm linh mục của tổng giám mục Franz Lackner, ông trích dẫn một giải Nobel vật lý khác là ông Werner Heisenberg (1901-1976): “Cốc nước đầu tiên của khoa học tự nhiên làm chúng ta thành người vô thần, nhưng Chúa thì chờ ở đáy cốc”. Ông cũng bị cuốn hút bởi một câu của Joseph Ratzinger: “Không nghi ngờ gì về đức tin, nhưng người tin Chúa có thể tự an ủi mình bằng cách tự nhủ, ngay cả người không tin đôi khi họ cũng nghi ngờ”.
Giải Nobel vật lý năm nay trao cho ba nhà vật lý, giáo sư Zeilinger người Áo 77 tuổi, ông Alain Aspect người Pháp và ông John F. Clauser người Mỹ. Cả ba đã thực hiện các thí nghiệm đột phá về lượng tử nhằng nhịt, trong đó có hai hạt tử hoạt động như một đơn vị, ngay cả khi tách rời nhau. Kết quả sẽ mở đường cho các công nghệ dựa trên thông tin lượng tử, chẳng hạn máy tính lượng tử.
Giáo sư Zeilinger người gốc Ried im Innkreis (Thượng Áo) và được xem là người tiên phong trong việc truyền thông tin lượng tử giữa các photon, một lĩnh vực ông có nhiều đột phá và lập kỷ lục truyền tải trong nhiều thập kỷ qua. Ông nhấn mạnh, vật lý lượng tử đã thực hiện một bước từ một ngành triết học sang ứng dụng công nghệ, nhưng nhiều câu hỏi cơ bản vẫn chưa được giải đáp.
Giải Nobel trị giá 10 triệu tiền Thụy Điển (gần 920.000 âu kim), sẽ được trao cho các ông Zeilinger, Aspect và Clauser, vào ngày 10 tháng 12 tại Stockholm, ngày qua đời của nhà sáng lập Alfred Nobel.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
